dinsdag 28 februari 2012

Als middelen doelen worden

Geld is een middel om een transactie te vereenvoudigen.
Die transactie is in wezen een ruil, van diensten en goederen van gelijke waarde.
Die transactie kan ook worden uitgesteld door middel van een lening, maar zal uiteindelijk worden voltooid. Je kunt een tijdje rood staan, maar niet altijd.
Andersom kun je ook sparen voor een transactie die je nog niet hoeft te doen. AOW en pensioen is een spaarpotje voor als je niets meer te beiden hebt.
Je kunt je zelfs verzekeren voor onverhoopte transacties. Geld is dus nuttig om transacties beter in de tijd te plaatsen.
Onderwijs is een middel om aan werk te komen, dat werk is het ruilmiddel.
Management is een middel om het werken in een organisatie effectiever te maken.

Tot zover is alles helder, maar het gaat mis als deze middelen doelen worden.

Onderwijs dat wel kennis oplevert maar geen werk is zoiets.
Opleidingen die tot (verborgen) werkeloosheid leiden zijn er genoeg.
Hoe hoger het onderwijs hoe groter de kans dat het mis gaat, er is maar beperkte behoefte aan hoog opgeleiden.
Onderwijs voor het onderwijs is geen nuttig product, als er te veel hoog opgeleiden zijn blijven er te weinig mensen over om het nuttige werk te doen.
Er is een streven ontstaan om zoveel mogelijk mensen zo hoog mogelijk op te leiden, maar dat gaat voorbij aan de behoeften meer blauw op straat meer handen aan het bed meer simpele diensten als loketten, conducteurs, groenbeheerders, straatvegers, vakkenvullers, thuiszorgers, concierges.
De overmaat van managers is een symptoom, management is een afvalputje voor te veel te hoog opgeleide mensen geworden.

Laten we vaststellen dat het maken van dingen, het produceren een centrale (economische) waarde is en dat alles eromheen dienstig moet zijn hieraan.
Ten eerste moeten die producten aan een vraag voldoen, anders is het zinloos om ze te maken.
Produceren moet een middel zijn, geen doel.
Hieromheen ontstaat een netwerk van inkoop en verkoop, diensten als transport en opslag. Zaken die op zich ook weer producten zijn.
Doelgericht onderwijs, huisvesting, kwaliteitsbewaking, R&D, infrastructuur etc.

Geld voor het geld is ook geen nuttig product, van geld kun je niet leven als je het niet redelijkerwijs kunt ruilen voor eten, onderdak of diensten die je nodig hebt.
Als je meer hebt dan je op een nuttige manier kunt opmaken is het te veel, sparen voor je ouwe dag of de kinderen is prima, maar je moet ze ook de kans geven om zelf iets te bereiken en ze niet het gras voor de voeten wegmaaien. Te grote voorraden (hamsteren) leiden tot tekorten voor anderen die na jou komen.
Dat laatste is opmerkelijk omdat produceren doorgaans ook nog ten koste van een stukje aarde gaat, grondstoffen zijn eindig.

Zodat de economische crisis, gastarbeiders overlast, managers overlast, slechte motivatie bij jongeren en jeugdwerkeloosheid, en milieuproblemen hetzelfde probleem zijn.
We hebben het verschil tussen optimaal en maximaal uit het oog verloren.

dinsdag 13 december 2011

Grenzen aan de groei

Catastrofes zijn onvermijdelijk als je het verkeerde model aanhangt.
Gegeven het feit dat de aarde een gesloten systeem is (er komt niets bij en er gaat niets af) moeten we ervan uitgaan dat groeimodellen een vervorming van de realiteit zijn.
Hoe zien die vervormingen eruit?
Dat hangt af van je eigen standpunt en wat je als referentie kiest.
Uitgaande van de eerste stelling kan de stabiele realiteit er alleen maar zo uitzien:
Een kringloop model dus.
Kantelen we dit model dan zien we dit:
Mensen die in een groeimodel (willen) geloven zien het volgende:
Geen enkel (exponentieel) groeiend systeem kan stabiel worden, alle op groei gebaseerde modellen moet instorten in een wereld met eindige bronnen.
Omdat je als gelover in groei het contact met de realiteit verliest --de overeenkomst met religie ligt voor de hand-- moet de realiteit worden vervormd:
Het catastrofemodel is geboren, dit is niet een nieuw idee van mij.
Het cusp model is in de 70-er jaren ontwikkeld door Thom (1975) en Zeeman (1977) en wordt toegepast in diverse takken van wetenschap.

Hoe kun je dit om je heen zien gebeuren? Wanneer gaat het mis?
Dat hangt ervan af wat je als referentie neemt:

Als je ervan uitgaat dat de groene lijn de duurzame evenwichtssituatie in een onvervormde realiteit is, dan kun je al in een vroeg stadium (V) de signalen van
ongezonde groei herkennen.
Maar dan ben je een zijkert, want in een „groeiende” situatie spreek je van een ontwikkeling en ontwikkeling is goed.
Mensen die de vooruitgang in de weg staan zijn oerconservatieve zwartkijkers. Er wordt dus niet naar je geluisterd.
De vooruitgang gaat verder.
Maar er komt een moment dat de realiteit zich niet verder laat vervormen, de grenzen aan de groei zijn bereikt een klein groepje hoopt nog dat dit niveau te handhaven is (vooral politici die herkozen willen worden) maar al heel snel wordt duidelijk dat zelfs het handhaven van dit niveau onhoudbaar is de neergang is onvermijdelijk geworden, de rek is er volledig uit.
In dit late (L) stadium verovert de realiteit zijn positie terug. Zijkers blijken zieners.

Uit het model blijkt dat er een mogelijkheid is om „over te stappen” voor het echt mis gaat, dit pad is bij mijn weten in de geschiedenis nog niet eerder bewandeld vooral omdat de gelovers in groei doorgaan tot het bittere einde en desnoods een oorlog of ander conflict beginnen om maar door te kunnen blijven gaan.
De gretigheid waarmee Amerika zich laat provoceren door een paar derdewereldlanden, die militair duidelijk zwakker zijn, zou zo makkelijk te verklaren zijn.

Kwantitatief blijkt het niet goed mogelijk om te bepalen waar je bent, dat lijkt me logisch omdat je niet kunt vaststellen hoe de realiteit waar je zelf samen met je model in zit vervormd is....

Kwalitatief kun je ook als niet wiskundige een aantal dingen zien in dit model.

Voor wat betreft de economie en de ecologie zijn we volgens mij ergens ter hoogte van de L we hebben dus nog wat tijd om erover na te denken, het zal achteruit gaan, maar het hoeft niet te knallen.

Ik hoop dat het lukt, de vorige depressie heeft niet alleen 15 jaar nodig heeft gehad om op te lossen, maar ook een wereldoorlog.

Thom, René (1975) Structural Stability and Morphogenesis. Reading, MA: Benjamin.
Zeeman, E. Christopher (1977) Catastrophe Theory: Selected Papers. Reading, MA: Addison-Wesley.

zondag 13 november 2011

De schaal van Ergte

Hoe ernstig iets is kun je aflezen uit het aantal vierkante centimeters en de pagina waarop erover wordt gepubliceerd.
Hele ernstige dingen staan groot op de voorpagina, minder ernstige dingen komen kleiner en later in de krant aan bod.
Ook speelt de tijd een rol, naarmate iets langer geleden is worden zaken minder erg.
Een en ander is samen te vatten in een wiskundige vergelijking:


Hierin is E de ergte (bij voorbeeld in vierkante centimeters krantenkop)
A het aantal (gewone) Nederlanders dat erbij betrokken is
x is de mate van gewoon
d de afstand tot Nederland (randstad) (groter dan 0)
t de tijd in uren (groter dan 0)

Je kunt dus de ernst opblazen of onderdrukken door te manipuleren met “gewoon”.
Betreft het allochtone Nederlanders dan is het minder ernstig, als het gaat om criminelen of gestoorden dan is dat ook reden om de ernst lager in te schalen. (x < 1) Andersom werkt het als het een bekende Nederlander of journalist betreft (x > 1)
Een dode Fries of Limburger is minder waard dan een dode Amsterdammer, door de afstand én door de lage mate van gewoonheid.

We vergelijken een Bekende Nederlander (Theo van Gogh, Pim Fortuin stel x = 2 en d =1)
met een onbekende Limburger in Afghanistan (x = 0,5 en d = 10.000)
onmiddellijk na de gebeurtenis (t = 1) geldt voor de eerste
0,48 wat neerkomt op 50%, paginavullend op de voorpagina.
de tweede komt uit op -3,8 en zal dus de voorpagina niet halen.
Pas na 3 dagen zullen de BN-ers van de voorpagina verdwenen zijn en pas na ruim een jaar is men erover uitgepraat.

Op televisie kun je dus gebruik maken van het feit dat je er in de tijd erg dicht op zit (Twin Towers, lady Diana, Fortuin, van Gogh) en vrijwel direct na de gebeurtenis live ter plekke te zijn. Het mooiste moment voor een aanslag is dus op live TV.

Terroristen zouden dus om maximaal angst aan te jagen het beste een bekende Nederlander bijna live moeten vermoorden, dat is met Fortuin en van Gogh prima gelukt. Ook een paar duizend gewone New Yorkers tikt lekker aan. dat er in Irak al net zoveel of meer Amerikanen gesneuveld zijn merk je nauwelijks. Want dat is ver weg en één voor één, en “gelukkig” zijn de meeste zwart.

Pensioenen en kinderen één groot piramidespel

Vroeger waren kinderen een oudedagsvoorziening, zonen voor het geld, dochteren voor de zorg op je oude dag. Had je (vrijwillig of gedwongen) geen kinderen dan moest je heel veel sparen zodat je later zorg (andermans kinderen) kon inkopen, dat kon ook wel want kinderen waren een forse investering, die voor kinderlozen kwam te vervallen. Het enige alternatief was een klooster...
Mede door de invoering van de AOW kon de last van het krijgen en grootbrengen van kinderen op anderen worden afgeschoven.
Het leven is altijd een piramidespel geweest waarbij een wissel getrokken wordt op de volgende generatie(s) daar is niets aan veranderd door de verzorgingsstaat, die heeft dat alleen verhuld.
Toen de AOW werd ingevoerd had nog niemand premie betaald, logisch dus dat de premiebetalenden opdraaien voor de kosten, wanneer zou dat veranderd moeten zijn?
Niet de vergrijzing maar de ontgroening is er de oorzaak van dat de AOW onbetaalbaar wordt. Het zou dus een faire oplossing zijn om de AOW afhankelijk te stellen van de bijdrage die de eigen kinderen aan de maatschappij leveren, zodat weer duidelijk wordt dat kinderen en hun opvoeding een investering zijn.
Zeer kleine gezinnen gesticht met het idee dat dan de kinderen de best mogelijke kansen krijgen, gaan voorbij aan het feit dat het helemaal niet om de kinderen en hun ontwikkeling gaat, maar om het instandhouden van de groei die de enige zekerheid voor een prettige oudedag zijn.
Piramidespelen en kettingbrieven werken altijd het best voor de bedenkers en de eerste inleggers. Zodra er geen nieuwe deelnemers meer bijkomen, stort de piramide in elkaar en zitten de meeste deelnemers (de onderste brede lagen van de piramide) met het verlies van hun inleg.

De definitie van een piramidespel luidt:
Onder het piramidespel wordt verstaan een gelegenheid waarbij deelnemers een goed afgeven of een verplichting aangaan teneinde daaruit een voordeel te verwerven dat geheel of ten dele afhankelijk is van de afgifte van een goed of het aangaan van een verplichting door latere deelnemers.

need I say more?

Nut en noodzaak van oorlogen op het Europese continent.

Waar we tot halverwege de vorige eeuw gewend waren dat op regelmatige basis zuid Europa werd vernietigd door het noorden. Lijkt dat verleden tijd.
Bij oorlogen denken we vooral aan het verlies van mensenlevens en soms aan bijkomende wreedheden zoals genocide. Toch is dit slechts colateral damage het werkelijke nut van een oorlog is het vernietigen van kapitaal en vermogen zodat een groei-economie mogelijk blijft, bij gebrek aan een beter model.
In eerste instantie wordt (een deel van) zuid Europa vernietigd door de noordelijken, vervolgens worden de noordelijken teruggedreven en vindt daar ook een kaalslag plaats.
Daarna breekt de vrede uit en beginnen we weer opnieuw met groeien.

De slimste partij is daarbij steeds de VS geweest, wel de voordelen van een oorlog, maar niet op eigen grondgebied en een dumpplaats voor overtollig personeel (een sterfhuis constructie voor werkeloze arbeiders) je ziet aan het front maar weinig hoog opgeleide productieve amerikanen... ze kiezen dus wie er sneuvelen heel handig. Er gaat ook een enorme hoop materieel kapot, niet het nieuwste, dat komt pas aan het einde van de strijd.
Bovendien hebben ze het vooruitzicht van de wederopbouw omdat hun productieapparaat intact blijft.

De noodzakelijke oorlog die er nu in Europa aan zit te komen zal een poging zijn om the best of both worlds te combineren.
De economie van zuid Europa (inclusief Frankrijk) wordt vernietigd door de geld kranen dicht te draaien. Met als gevolg dat de schulden moeten worden afgewaardeerd. Die schulden staan uit in Noord Europa dus ook daar forse verliezen, maar het kost veel minder mensenlevens. En het productieapparaat blijft voor een belangrijk deel intact.
Hopen dat dit werkt.

Introductie

BURPTM (oprispingen uit het warme binnenste) is van oudsher de uitlaatklep voor mijn verbazing over de wereld, hetzij in mijn werk, het dagelijks bestaan of in de actualiteit.
Vroeger in de vorm van onregelmatig (ongewenst, maar nooit ongelezen) verschijnende columns.

Deze traditie wordt in deze vorm doorgezet