dinsdag 13 december 2011

Grenzen aan de groei

Catastrofes zijn onvermijdelijk als je het verkeerde model aanhangt.
Gegeven het feit dat de aarde een gesloten systeem is (er komt niets bij en er gaat niets af) moeten we ervan uitgaan dat groeimodellen een vervorming van de realiteit zijn.
Hoe zien die vervormingen eruit?
Dat hangt af van je eigen standpunt en wat je als referentie kiest.
Uitgaande van de eerste stelling kan de stabiele realiteit er alleen maar zo uitzien:
Een kringloop model dus.
Kantelen we dit model dan zien we dit:
Mensen die in een groeimodel (willen) geloven zien het volgende:
Geen enkel (exponentieel) groeiend systeem kan stabiel worden, alle op groei gebaseerde modellen moet instorten in een wereld met eindige bronnen.
Omdat je als gelover in groei het contact met de realiteit verliest --de overeenkomst met religie ligt voor de hand-- moet de realiteit worden vervormd:
Het catastrofemodel is geboren, dit is niet een nieuw idee van mij.
Het cusp model is in de 70-er jaren ontwikkeld door Thom (1975) en Zeeman (1977) en wordt toegepast in diverse takken van wetenschap.

Hoe kun je dit om je heen zien gebeuren? Wanneer gaat het mis?
Dat hangt ervan af wat je als referentie neemt:

Als je ervan uitgaat dat de groene lijn de duurzame evenwichtssituatie in een onvervormde realiteit is, dan kun je al in een vroeg stadium (V) de signalen van
ongezonde groei herkennen.
Maar dan ben je een zijkert, want in een „groeiende” situatie spreek je van een ontwikkeling en ontwikkeling is goed.
Mensen die de vooruitgang in de weg staan zijn oerconservatieve zwartkijkers. Er wordt dus niet naar je geluisterd.
De vooruitgang gaat verder.
Maar er komt een moment dat de realiteit zich niet verder laat vervormen, de grenzen aan de groei zijn bereikt een klein groepje hoopt nog dat dit niveau te handhaven is (vooral politici die herkozen willen worden) maar al heel snel wordt duidelijk dat zelfs het handhaven van dit niveau onhoudbaar is de neergang is onvermijdelijk geworden, de rek is er volledig uit.
In dit late (L) stadium verovert de realiteit zijn positie terug. Zijkers blijken zieners.

Uit het model blijkt dat er een mogelijkheid is om „over te stappen” voor het echt mis gaat, dit pad is bij mijn weten in de geschiedenis nog niet eerder bewandeld vooral omdat de gelovers in groei doorgaan tot het bittere einde en desnoods een oorlog of ander conflict beginnen om maar door te kunnen blijven gaan.
De gretigheid waarmee Amerika zich laat provoceren door een paar derdewereldlanden, die militair duidelijk zwakker zijn, zou zo makkelijk te verklaren zijn.

Kwantitatief blijkt het niet goed mogelijk om te bepalen waar je bent, dat lijkt me logisch omdat je niet kunt vaststellen hoe de realiteit waar je zelf samen met je model in zit vervormd is....

Kwalitatief kun je ook als niet wiskundige een aantal dingen zien in dit model.

Voor wat betreft de economie en de ecologie zijn we volgens mij ergens ter hoogte van de L we hebben dus nog wat tijd om erover na te denken, het zal achteruit gaan, maar het hoeft niet te knallen.

Ik hoop dat het lukt, de vorige depressie heeft niet alleen 15 jaar nodig heeft gehad om op te lossen, maar ook een wereldoorlog.

Thom, René (1975) Structural Stability and Morphogenesis. Reading, MA: Benjamin.
Zeeman, E. Christopher (1977) Catastrophe Theory: Selected Papers. Reading, MA: Addison-Wesley.